چجوری از ابتلا به تب دنگی پیشگیری کنیم؟
چجوری از ابتلا به تب دنگی پیشگیری کنیم؟ یکی از بیماری های فراگیر و خطرناک این روزها که شاید خیلی از مردم دغدغه آن را داشته باشند، تب دنگی و وجود پشه معروف به آئدس در ایران باشد. همانطور که در چند سال گذشته اکثر مردم دنیا درگیر اپیدمی کرونا شدند و نگرانی های شدیدی بابت این بیماری به وجود آمد، اکثر مردم درباره تب دنگی هم این احساس خطر را دارند، به همین دلیل بهتر است قبل از هرکاری با آن آشنایی پیدا کنید. در این مطلب از سایت چجوری علائم تب دنگی، درمان و راه های پیشگیری از این بیماری را معرفی میکنیم.
تب دنگی چیست؟
تب دنگی که به نامهای تب دانگ یا تب استخوانشکن نیز شناخته میشود، یک بیماری ویروسی است که از طریق نیش پشه آئدس آلوده و یا انتقال خون و فراوردههای خونی از بیمار مبتلا به سایر افراد منتقل میشود.
وقتی یک پشه حامل ویروس دنگی انسانی را نیش میزند، ویروس وارد سیستم خونی او شده و عفونت را آغاز میکند.
ویروس دنگی به طور مستقیم بر سیستم ایمنی بدن تاثیر میگذارد. این ویروس با فعالسازی سیستم ایمنی، باعث تولید سیتوکینهای التهابی میشود که به عوارض متنوعی از جمله تب، درد عضلانی و استخوانی، لرزش، و علایم عصبی منجر میشوند.
ویروس دنگی باعث شکست خونریزی و آسیب رگها میشود. این واکنش منجر به اختلال در کلکسیون پلاکتها و کاهش تعداد آنها در خون میشود که میتواند منجر به خونریزی در دستگاه گوارش، دستگاه ادراری تناسلی و سایر ارگانها شود.
علائم تب دنگی چیست؟
علائم این بیماری به خفیف یا شدید بودن آن بستگی دارد.
۱. علائم تب دنگی خفیف
علائم زیر معمولا چهار تا ۶ روز پس از عفونت شروع میشوند و تا ۱۰ روز ادامه دارند:
- تب بالا (۱۰۴ درجه فارنهایت یا ۴۰ درجه سانتیگراد)
- سردرد
- درد پشت چشم
- درد مفاصل و عضلات
- خستگی
- حالت تهوع
- استفراغ
- بثورات پوستی
بیماری خفیف به ندرت عوارض جدی یا کشنده ایجاد میکند. با این حال، Dengue fever ممکن است به مشکلات جدیتری هم منجر شود که در ادامه به آنها میپردازیم.
۲. علائم تب دنگی شدید
معمولا علائم تب دنگی در ابتدا خفیف است؛ اما به تدریج طی چند روز بدتر میشود. همچنین احتمال دارد نشانههایی از خونریزی داخلی به وجود آید. به این وضعیت «تب خونریزیدهنده دنگی» یا «سندرم شوک دنگی» میگویند. اگر فرد به بیماری شدید مبتلا شود، موارد زیر را تجربه میکند:
- معدهدرد شدید
- استفراغ مداوم
- وجود خون در استفراغ، مدفوع یا ادرار
- آسیبدیدگی سیستم لنفاوی و عروق خونی
- کاهش تعداد پلاکتهای خون
- ایجاد لکههای خونی کوچک در زیر پوست
- نبض ضعیف
- تنفس دشوار یا سریع
- تحریکپذیری یا بیقراری
اعتقاد بر این است که افراد با سیستم ایمنی ضعیف و کسانی که برای بار دوم به Dengue fever مبتلا میشوند، بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به بیماری شدید هستند.
آیا تب دنگی واگیر دار است؟
تا به اینجا متوجه شدیم که تب دنگی توسط گزش پشههای آلوده به ویروس دنگی، بدن ما را آلوده میکنند، محققان اطلاعاتی به دست آوردهاند که نشان میدهد گونههای Aedes aegypti و Aedes albopictus به راحتی میتوانند سبب انتقال این بیماری ویروسی شوند.
همان طور که اشاره کردیم تب دنگی در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری شیوع بالاتری از خود نشان داده است چرا که محل زندگی و تکثیر این پشهها همین مناطق است. اگر در ذهن شما این سوال شکل گرفته است که آیا تب دنگی واگیر دار است؟ باید در پاسخ بگوییم تب دنگی مستقیماً از فردی به فرد دیگر منتقل نمیشود. انتقال ویروس تنها از طریق گزش پشههای آلوده صورت میگیرد .پس از گزش پشه، ویروس در بدن فرد آلوده تکثیر میشود و در صورت گزش مجدد توسط پشههای تکثیر شده، میتواند ویروس را به دیگران منتقل کند.
طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت میزان شیوع تب دنگی در جهان با رشد بیسابقهای همراه بوده است، در سال 2000 میلادی WHO اعلام داشت ۵۰۵۴۳۰ مورد ابتلا به تب دنگی ثبت شده است، این آمار اعلام شده در سال 2019 به ۵.۲ میلیون مورد رسیده است.
درمان تب دنگی
این بیماری ویروسی درمان اختصاصی ندارد و اقدامات لازم برای مدیریت آن شامل حفظ وضعیت هیدراتاسیون، کنترل تب، استفاده از ضد دردها و ضد التهابات، و در صورت لزوم، سایر مراقبتهای پزشکی است.
تب دنگی در گروههای خاص مانند کودکان، زنان باردار، و افراد با بیماریهای مزمن، ممکن است به صورت شدیدتری ظاهر شود.
کودکان از بین گروههای خاصی هستند که ممکن است به تب دنگی شدید حساس باشند. علت اصلی این حساسیت، سیستم ایمنی ناتوان و ضعف آنان در مقابل ویروس دنگی است. بنابراین، کودکان با تب دنگی شدید باید تحت نظر پزشک قرار گیرند و در صورت لزوم، بستری شوند.
زنان باردار نیز به عنوان یک گروه خاص، در معرض خطر تب دنگی شدید قرار دارند. تب دنگی در دوران بارداری ممکن است به مشکلات جدی برای مادر و جنین منجر شود. بنابراین، زنان باردار باید از نحوه پیشگیری و مدیریت تب دنگی آگاه باشند و با پزشک خود مشورت کنند.
افرادی که دارای بیماریهای مزمن مانند دیابت، فشار خون بالا، یا بیماریهای قلبی هستند، نیز در معرض خطر تب دنگی شدید قرار دارند. این افراد به دلیل سیستم ایمنی ضعیفتر، کمتر قابلیت مقابله با ویروس دنگی را دارند. بنابراین، مدیریت مناسب تب دنگی و پیشگیری از عوارض جدی در این افراد بسیار حائز اهمیت است.
در صورت ابتلا به یاد داشته باشید که برای تسکین درد و تب فقط از استامینوفن استفاده کنید و از داروهای آسپرین، ژلوفن، دیکلوفناک و موارد مشابه خودداری کنید زیرا میتوانند باعث خونریزی شوند.
تب دنگی چه عوارضی دارد؟
تب دنگی شدید میتواند باعث خونریزی داخلی و آسیبدیدگی اندامها شود. در این شرایط ممکن است فشار خون تا سطوح خطرناک کاهش یابد و باعث شوک شود. همچنین در بعضی موارد، بیماری شدید کشنده است.
زنانی که در دوران بارداری بیمار میشوند، ممکن است ویروس را در هنگام زایمان به نوزاد خود منتقل کنند. بهعلاوه، نوزادان این زنان در معرض خطر زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد یا بعضی مشکلات جنینی قرار دارند.
آیا تب دنگی شدید عوارضی هم به همراه دارد؟
متاسفانه یکی از عوارض حادی که در زمان تب دنگی شدید بیمار با آن مواجه میشود، خون ریزی داخلی و آسیب رسیدن به اندامها است. افت ناگهانی فشار خون بسیار خطرناک است و حتی میتواند فرد مبتلا را به کام مرگ ببرد.
عوارض تب دنگی در زنان باردار
اگر زنان باردار به تب دنگی حاد دچار شوند، امکان انتقال ویروس از مادر به جنین افزایش مییابد و در مواردی نیز دیده شده است که این ویروس میتواند زایمان زودرس را نیز به همراه داشته باشد. از دیگر عوارض تب دنگی حاد در زمان زایمان، تولد نوزاد با وزن کمتر از حالت طبیعی است.
ابتلا به تب دنگی را چگونه تشخیص دهیم؟
با توجه به اینکه علائم تب دنگی مشابه آنفولانزا و سرماخوردگی است، تشخیص دقیق تب دنگی کار آسانی نیست. مراجعه به پزشک در زمان شروع علائم در بدن، میتواند بهترین تصمیم باشد، چرا که پزشک با توجه به سوالاتی که از شما میپرسد و یا آنالیز احتمالی نمونه خون شما میتواند انواع ویروس دنگی را تشخیص دهد و با تجویز درمان مناسب خطر این بیماری ویروسی را کاهش دهد.
راههای پیشگیری از تب دنگی
بهترین راه پیشگیری از بیماری تب دنگی، جلوگیری از گزش توسط پشههای آلوده است. به ویژه اگر در منطقه گرمسیری یا مناطق هشدار زندگی میکنید یا به آنها سفر کردهاید، برای محافظت از خود کارهای زیر را انجام دهید:
- از محصولات دافع پشه استفاده کنید.
- وقتی بیرون هستید از پیراهنهای آستین بلند و شلوارهای بلند استفاده کنید.
- از توری پشهگیر برای دربها و پنجرهها استفاده کنید.
- برای کاهش جمعیت پشهها، باید مکانهایی را که در آن پشهها تولیدمثل میکنند مانند قوطی یا گلدانهایی که آب را جمع میکنند از بین ببرید.
- سعی کنید به مناطقی که احتمال گزش توسط پشه آئدس در آنها وجود دارد مانند مردابها و محیطهای با آب راکد نروید.
کلام آخر
در انتها به یاد داشته باشید که اگر پشه، فرد مبتلا را نیش بزند، آن پشه تا آخر عمر ناقل بیماری بوده و با گزیدن سایرین میتواند عفونت را به دیگر اعضای خانه نیز منتقل کند. پس اگر شخصی در خانه شما به تب دنگی مبتلا است، نسبت به کشتن پشههای محیط و جلوگیری از ورود آنها به منزل اقدام کنید.