چجوری از زمان بهترین استفاده را ببریم؟ برای استفاده بهینه از زمان باید بتوانید برنامه ریزی و استراتژی مناسبی طبق اهدافتان داشته باشید. اما مدیریت زمان یک اصل مهم در زندگی همه ماست که می تواند به بهبود کیفیت زندگی کمک کند. اگر شما هم نمی توانید از زمان خود به خوبی استفاده کنید این مطلب از سایت چجوری می تواند به شما کمک کند. ما در این مطلب قصد داریم راهکارهای تضمینی برای استفاده بهینه از زمان را آموزش دهیم.
مدیریت زمان چیست؟ معنای Time Management
قبل از این که به بررسی روشهای مدیریت زمان بپردازیم، لازم است ابتدا توضیح دهیم که منظور از «مدیریت زمان» چیست. مدیریت زمان به مجموعهای از فعالیتها و روشها اطلاق میشود که به منظور استفاده بهینه از زمان برای دستیابی به اهداف و انجام وظایف مختلف صورت میگیرد. به عبارت سادهتر، مدیریت زمان یعنی برنامهریزی دقیق برای انجام کارها و تخصیص زمان به فعالیتها به گونهای که بتوان به بهترین نحو آنها را سازماندهی کرد. موفقیت در انجام کارها زمانی ممکن میشود که شما یاد بگیرید زمان را تحت کنترل خود درآورید، نه این که اجازه دهید زمان شما را کنترل کند.
چجوری زمان خود را مدیریت کنیم؟
برای مدیریت مؤثر زمان، اولین قدم برنامهریزی صحیح است. شروع کنید به تعیین اهداف کوتاهمدت و بلندمدت خود، سپس این اهداف را به وظایف کوچکتر تقسیم کنید. با این کار میتوانید اولویتها را مشخص کرده و زمان خود را به طور معقول تقسیم کنید. یکی از تکنیکهای معروف در این زمینه، روش “اولویتدهی به کارها” است که به شما کمک میکند کارهای مهمتر را به جای کارهای کماهمیتتر در اولویت قرار دهید. همچنین، استفاده از تقویم و اپلیکیشنهای مدیریت زمان میتواند به شما در تنظیم و پیگیری برنامهها کمک کند و از اتلاف وقت جلوگیری کند.
دومین نکته کلیدی در مدیریت زمان، جلوگیری از تعویق انداختن کارهاست. به اصطلاح “پروکراستینیشن” یا به تعویق انداختن کارها، یکی از بزرگترین موانع بهرهوری است. برای مقابله با این مشکل، میتوانید از تکنیکهایی مانند “پنج دقیقه اول” استفاده کنید؛ یعنی به جای نگرانی از حجم کار، فقط پنج دقیقه اول را شروع کنید. این کار به شما کمک میکند تا از احساس بار سنگین کارها رها شوید و به تدریج به انجام آنها ادامه دهید. همچنین، مهم است که برای استراحت و بازسازی انرژی خود زمان اختصاص دهید، زیرا کار مداوم بدون وقفه میتواند منجر به کاهش کارایی شود.
برنامهریزی و اولویتبندی
همیشه باید برای انجام وظایف خود برنامهریزی دقیق داشته باشید، بهویژه اگر روزی شلوغ و پُرکار پیش رو دارید. در چنین شرایطی، لازم است اولویتها را بر اساس اهمیت و ضرورت هر کار مشخص کرده و زمانی را برای هر یک از آنها تخصیص دهید. برنامهریزی تنها به روزانه محدود نمیشود؛ بلکه میتواند شامل برنامههای هفتگی، ماهانه و حتی سالانه نیز باشد. علاوه بر این، بهتر است که برنامهریزی را به روز بعد موکول نکنید و از شب قبل برای روز بعد برنامهریزی کنید. همچنین، به ساعتهای پربازده بدن خود توجه داشته باشید؛ برخی افراد صبحها عملکرد بهتری دارند و برخی دیگر شبها بیشترین بهرهوری را از خود نشان میدهند.
نکته مهم دیگر این است که تعیین ضرورت کارها به این معنا نیست که تنها به مسائل مهم و فوری رسیدگی کنید. در حقیقت، توصیه میشود کارهایی که ممکن است وقت شما را هدر دهند، به تعویق بیندازید و ابتدا بر روی کارهایی که برای دستیابی به اهداف شما ضروری هستند، تمرکز کنید. پس از آن، به سراغ کارهایی با اهمیت کمتر بروید تا زمان خود را به بهترین شکل ممکن مدیریت کنید.
نوشتن اهداف معقول روزانه
وظایف خود را به واحدهای کوچک و قابل مدیریت تقسیم کنید. نگاه کردن به یک کار بزرگ میتواند باعث احساس خستگی و ناامیدی شود و ممکن است شما را از انجام آن بازدارد. بنابراین، آن را به تکههای کوچکتر تقسیم کنید که میدانید امروز میتوانید انجام دهید و مابقی را برای روزهای بعدی یا هفته آینده بگذارید. این کار به شما کمک میکند تا احساس کنید که در حال پیشرفت هستید و از انجام کارها لذت ببرید. علاوه بر این، باید تصمیم بگیرید که کدام کارها برای شما اولویت دارند و کدام یک را میتوانید به تعویق بیندازید یا حتی کنار بگذارید. این یعنی گاهی باید به افراد دیگر بگویید “نه” و از قبول درخواستهایی که به دلیل مشغلههای خود نمیتوانید به آنها پاسخ دهید، خودداری کنید.
انتخاب ابزار مناسب
اگر از خود میپرسید که چگونه زمان را مدیریت کنید، اولین قدم این است که بر اساس نیازهای خاص خود، یک ابزار مناسب برای مدیریت زمان انتخاب کنید. به عنوان مثال، اگر فعالیتهایی که باید انجام دهید شامل همکاری گروهی است، ممکن است نیاز به استفاده از ابزارهای مدیریت پروژه مشارکتی مانند Todoist یا Trello داشته باشید. در ایران نیز ابزارهایی همچون میزیتو و تسکولو از بهترین گزینهها برای مدیریت پروژه و زمان هستند. این ابزارها میتوانند به شما کمک کنند تا برنامهریزی بهتری داشته باشید و زمان خود را به طور مؤثرتری مدیریت کنید.
برای برخی مشاغل، مدیریت زمان اهمیت بیشتری پیدا میکند. به عنوان مثال، در مسیر شغلی مدیر محصول، این افراد با حجم زیادی از وظایف حساس و پیچیده روبهرو هستند، بنابراین برای جلوگیری از عقب افتادن کارها، باید از ابزارهای مدیریت زمان و تکنیکهای خاص مانند “تکنیک پومودورو” بهره ببرند. این تکنیک، که شامل تقسیم زمان به بخشهای کوتاه و متمرکز است، به آنها کمک میکند تا تمرکز خود را حفظ کرده و کارها را به موقع انجام دهند.
فشار زیاد کاری را با آرامش دنبال کنید
گاهی اوقات باید سخت کار کنم تا به هدفم برسم، یا شاید الهام بگیرم و شبها بتوانم به خوبی کار کنم. این عالی است، اما میدانم که نمیتوانم همیشه با چنین شدت و فشاری کار کنم. حتی اگر گاهی لازم باشد خودم را مجبور کنم تا کاری را انجام دهم، باز هم باید مراقب باشم که انرژیام تمام نشود. یک جمله جالب در یک رستوران محلی وجود دارد که میگوید: “ما غذاهایمان را در خارج از زمان هم میدهیم. میخواهید؟” این سوال دقیقا چیزی است که باید از خودتان بپرسید: آیا آمادهاید که از راحتیتان خارج شوید و کاری را شروع کنید؟
یکی از روشهایی که میتواند کمککننده باشد، “قانون 10 دقیقهای” است. این قانون میگوید که هر وظیفهای را برای 10 دقیقه شروع کنید. همه ما وظایف مختلفی داریم که باید انجام دهیم، اما ممکن است شروع آنها سخت باشد. با استفاده از این روش، کافی است 10 دقیقه خود را وقف کار کنید و احتمالاً پس از این مدت، ادامه دادن به آن برای شما راحتتر خواهد بود. وقتی این قانون را به طور منظم در چند روز اجرا کنید، متوجه خواهید شد که کارها انجام میشوند و احساس راحتی بیشتری در پیشبرد آنها خواهید داشت.
عوامل حواسپرتی را کنار بگذارید
برای جلوگیری از اتلاف وقت، بهتر است زمان مشخصی را برای بررسی ایمیلها و پیامها تعیین کنید و در طول روز از چک کردن مکرر آنها خودداری کنید. یکی از مهمترین عوامل حواسپرتی در روز، بررسی دائمی شبکههای اجتماعی و ایمیلهاست. علاوه بر این، یکی دیگر از عوامل مزاحم میتواند حواسپرتی ناشی از همکاران یا اعضای خانواده باشد که در هنگام کار، شما را صدا میزنند یا مزاحمت ایجاد میکنند. برای پیشگیری از این مشکل، بهتر است از آنها بخواهید که وقتی مشغول به کار هستید، مگر در مواقع ضروری، مزاحمت ایجاد نکنند و به شما زمان کافی برای تمرکز بدهند.
گاهی اوقات “نه” بگویید
بسیاری از کارفرمایان از کارمندان خود انتظار دارند که مولتی تسکینگ انجام دهند و گمان میکنند یک نفر باید توانایی انجام چندین کار را به صورت همزمان داشته باشد و مسئولیتهای متعددی را بر عهده بگیرد. حتی در برخی از شرکتها، مهارت مولتی تسکینگ به عنوان یک مزیت برای استخدام محسوب میشود. اما این رویکرد اشتباه باعث شده که برخی افراد تصور کنند مولتی تسک بودن همیشه مفید است و هر چه بیشتر کار کنند، موفقتر خواهند بود. این تصور غلط را باید کنار بگذارید؛ به یاد داشته باشید که شما یک نفر هستید و نمیتوانید جای چند نفر کار کنید. شلوغ بودن دائمی به خودی خود فضیلت نیست.
اگر برنامهتان پر است و زمانی برای کارهای جدید ندارید، لازم نیست پیشنهادات اضافی را قبول کنید. برای مدیریت مؤثر زمان، یاد بگیرید که “نه” بگویید. هیچ چیز بدتر از این نیست که کاری را قبول کنید، اما به دلیل شلوغی نتوانید آن را انجام دهید و در نهایت بدقول شوید. زمانی که مسئولیتهای خود را به درستی مدیریت کنید و به خودتان اجازه استراحت بدهید، کارایی و موفقیتتان به مراتب بالاتر خواهد بود.
کلام آخر
تمامی نکات و راهکارهایی که در این مقاله مطرح شد را میتوانید با استفاده از یک دفتر برنامهریزی یا چکلیست به راحتی پیادهسازی کنید و بازدهی خود را به طور قابل توجهی افزایش دهید. این روش به شما کمک میکند تا زمان خود را برای رسم یا تدوین جدولهای برنامهریزی هدر ندهید و به جای آن، تمرکز خود را روی انجام کارها بگذارید. علاوه بر این، با توجه به اینکه برنامههای روزانه میتوانند پویا و متغیر باشند، میتوانید اولویتبندی وظایفتان را به صورت یک چکلیست روزانه داشته باشید. بدین ترتیب، میتوانید کارهای روزانه خود را بر اساس اولویتهای مهم فهرست کرده و به تدریج آنها را به انجام برسانید.