چجوری از مقایسه کردن خود با دیگران دست برداریم؟
چجوری از مقایسه کردن خود با دیگران دست برداریم؟ افرادی که اعتماد به نفس پایینی دارند معمولا همیشه در حال قیاس خود با دیگران هستند و این موضوع می تواند به روح و روانشان ضربه بزند. به طور کلی اکثر روانشانسان این نظر را دارند که خودتان را با گذشته خودتان مقایسه کنید تا پیشرفت را در کارهای خود احساس کنید. شرایط زندگی شما با تمام مردم جهان متفاوت است و نمی توانید خودتان را با دیگران مقایسه کنید. در این مطلب از سایت چجوری قصد داریم راهکارهایی را به شما آموزش دهیم که بتوانید با کمک آنها دست از مقایسه خود با دیگران بردارید.
چرا اغلب مقایسه کردن خود با دیگران بد است؟
«آنها خیلی خوشبخت به نظر می‌رسند. شرط می‌بندم هرگز باهم دعوا نمی‌کنند. چرا زندگی من مثل آنها نیست…» مطمئنا همه ما وقتی در صفحات رسانه‌های اجتماعی عکس‌های دوستان و همکاران و حتی غریبه‌ها را می‌بینیم، این جملات را به خودمان می‌گوییم و آرزو می‌کنیم ای‌کاش می‌توانستیم حتی برای لحظه‌ای هم که شده جای آنها باشیم. ساعت‌ها در میان عکس‌هایشان می‌گردیم و به تصمیماتی فکر می‌کنیم که ما را به شرایط فعلی‌مان رسانده‌اند. حتی گاهی گمان می‌کنیم تقصیر ماست که زندگیِ آنها آن‌قدر «عالی» به نظر می‌رسد و زندگی ما «بد».
روان‌شناسان این حالت را تلۀ مقایسه اجتماعی می‌نامند. شکی نیست که ظهور رسانه‌های اجتماعی این تله را خیلی بزرگ‌تر و رهایی از آن را دشوارتر کرده است. بسته به اینکه با چند نفر در رسانه‌های اجتماعی ارتباط دارید و اینکه هر چند وقت یک بار عکس‌هایشان را پست می‌کنند، هر روز با دنیایی از چهره‌های خندان و لحظاتی روبه‌رو هستید که عمدا با این هدف طراحی شده‌اند که شاد و خوشبخت و مثبت و پربازده بودنِ مردم را نشان دهند؛ اما در واقع آن لحظه‌ها به این دلیل انتخاب شده‌اند که آشفتگی و پریشانیِ زندگیِ هرروز‌ۀ افراد را پنهان کنند.
به‌بیان ساده، آن لحظات ممکن است واقعی باشند، اما نشان‌دهنده این نیستند که واقعاً در آن لحظه، در زندگیِ فرد چه اتفاقی در حال روی‌دادن است. احساس فشاری که از مقایسه زندگی دیگران با خودتان تجربه می‌کنید ممکن است به‌شدت زندگی‌تان را مختل کند و از نظر احساسی و جسمی و روحی برایتان مخرب باشد. بعضی از پژوهش‌ها نشان می‌دهند که مقایسه کردن خودتان با کسی که تصور می‌کنید زندگی بهتری دارد و موفق‌تر است باعث می‌شود افراد بیشتری را پیدا کنید که از شما خوشبخت‌تر و موفق‌ترند. در واقع، تصور ذهنی‌تان برای مقایسه کردن خودتان با دیگران سبب می‌شود مدام متوجه ضعف‌ها و ایرادهای خودتان بشوید.
چجوری از مقایسه خود با دیگران رها شویم؟
اگر دست از مقایسه کردن خود با دیگران بردارید، از زندگی‌تان رضایت بیشتری خواهید داشت؛ اما چطور می‌توانیم در حالی که با تصاویر شاد و خندان افراد در رسانه‌های اجتماعی مواجه هستیم دست از مقایسه کردن خود با دیگران برداریم؟ در ادامه، به پنج گامی که باید در این راه بردارید اشاره می‌کنیم.
1. روی نقاط قوت خود تمرکز کنید
مانند بسیاری از مسائل، یادگیری اینکه چگونه خود را مقایسه نکنید با یک کلیشه شروع می شود. بله احتمالاً شبیه یک کلیشه تکراری است. همه ما می دانیم که باید روی نقاط قوت خود تمرکز کنیم و خودمان را با دیگران مقایسه نکنیم، پس چرا مردم آن را مدام مطرح می کنند؟
خب، اکثر کلیشه ها به دلیلی کلیشه ای هستند. این یکی از آن چیزهایی است که مردم می دانند، اما هنوز به نحوی در پذیرش و زندگی کردن با آن شکست می خورند.
افراد نقاط قوت و ضعف متفاوتی دارند. شاید این جمله را شنیده باشید:
«گل به رقابت با گل کنارش فکر نمی کند. فقط گل می دهد.»
و این حرف حقیقتا درست است. همه ما به روش منحصر به فرد خود خاص هستیم. شاید همه ما به دنیا نیامده ایم که وینستون چرچیل یا آلبرت انیشتین باشیم، در واقع شاید را فراموش کنیم. همه ما به دنیا نیامده ایم که وینستون چرچیل یا آلبرت انیشتین باشیم؛ اما هنوز چیزی داریم که ما را از دیگران متمایز می کند. گاهی به شکل بزرگ، گاهی به شکل کوچک.
مشکل این است که اگر روی دیگران تمرکز کنیم، هرگز نمی توانیم آن را ببینیم. وقتی شروع به مقایسه (و رقابت) با دیگران می کنید، به احتمال زیاد خودتان را با نقاط قوت آنها مقایسه می کنید، حتی اگر همان نقطه ضعف شما باشد و چگونه این عادلانه است؟
سرتان را به سمت آینه بچرخانید. اینجاست که باید خود را با چه کسی مقایسه کنید. نقاط قوت خود را پیدا کنید و روی آنها کار کنید.
2. به برتری‌های خودتان نسبت به دیگران فکر کنید
وقتی ذهن به سمت مقایسه خود با دیگران می‌رود، بهترین کار این است که جلوی آن را نگیریم و نترسیم. بلکه باید حواس‌مان را به سمت نکات مثبت خودمان متمرکز کنیم. شاید طرف مقابل شما استعداد خوبی در کاری که شما انجام می‌دهید داشته باشد اما کمی به خودتان دقت کنید، شما روابط عمومی خیلی بهتری از او دارید و شاید او حسرت داشتن چنین ویژگی را داشته باشد. وقتی شما به برتری‌های خودتان فکر می‌کنید ناخودآگاه اعتمادبه‌نفس‌تان بالاتر می‌رود و حتی در کاری که مشغول به انجام آن هستید هم بهتر ظاهر می‌شوید.
3. تمرکز بیرونی را به تمرکز درونی تغییر دهید
برگرداندن نگاهتان از بیرون به درون کار آسانی نیست، اما ارزش امتحان‌کردن را دارد. باید دست از مقایسه کردن خود با دیگران بردارید، زیرا فقط خودتان می‌توانید به خودتان اعتبار ببخشید. ممکن است این کار کم‌ارزش به نظر برسد، اما بسیار مؤثر است.
اگر تاکنون این ایده را امتحان نکرده‌اید یا از تصور اینکه با خودتان تعامل داشته باشید می‌ترسید، مطمئنا اجرای این ایده در زندگی‌تان خیلی سخت خواهد بود. بهترین کار برای شروع این است که با مدیتیشن یا هر روش دیگری که می‌شناسید با خودتان خلوت کنید. سپس با این پرسش پیش بروید که «اثرات بیرونی‌ای که خواسته یا ناخواسته اجازه داده‌ام من را هدایت کنند چه هستند؟» به موقعیت‌هایی فکر کنید که باعث شده‌اند خودتان را با فرد دیگری مقایسه کنید. آیا بیشترین زمانی که خودتان را مقایسه کرده‌اید در گشتن در صفحات رسانه‌های اجتماعی بوده؟ آیا فرد خاصی هست که دائما از خود و زندگی‌اش تعریف می‌کند یا سؤالاتی از شما می‌پرسد که سبب می‌شود احساس کنید از او پایین‌ترید؟ یا شاید انجام بعضی کارها مثل گشت‌زنی در فروشگاه‌ها و رفتن به محله‌های ثروتمندنشین است که باعث می‌شود از زندگی‌تان ناراضی باشید.
به این مسائل بیندیشید یا درباره‌شان بنویسید. سپس تجسم کنید چه اتفاقی می‌افتاد اگر نیروها، نظرات یا افکار بیرونی روی شما اثر نمی‌گذاشتند. وقتی در حال انجام این کار هستید، هر بار که حس کردید دوباره تحت نفوذ نیروهای بیرونی هستید به جای اول برگردید و از اول آغاز کنید.
4. میزان استفاده از رسانه‌های اجتماعی را محدود کنید
وقتی دائم برای اعتباربخشی به خود و زندگی‌تان به بیرون نگاه می‌کنید، به‌راحتی در تلۀ مقایسه اجتماعی می‌افتید. اگر می‌خواهید کمتر خودتان را با دیگران مقایسه کنید، زمان استفاده از رسانه‌های اجتماعی را محدود کنید. تصاویری که در آنجا می‌بینید اغلب به‌دقت طراحی شده‌اند تا لحظاتی بی‌عیب در زندگیِ آشفتۀ دیگران را نشان دهند؛ اما باور کنید این عکس‌ها هیچ ارتباطی با زندگی‌های واقعی این افراد ندارند. حتی پژوهش‌ها نشان داده‌اند زوج‌هایی که مدام عکس‌هایی از لحظات شاد و خوشبخت پست می‌کنند در واقعیت با مشکلات زیادی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند و زندگی زناشویی موفقی ندارند.
5. دیگران را زمین نزنید
هنگامی که کودکان و نوجوانان احساس ناامنی می کنند، تمایل دارند آن را به دیگران تحمیل کنند. پس شما مانند آنها رفتار نکنید.
همه مردم از نظر روانی بزرگ می شوند، اما همه از نظر ذهنی بزرگ نمی شوند. اگر متوجه شدید که دیگران را به زمین می زنید تا احساس بهتری نسبت به خودتان داشته باشید، دست از این کار بکشید. شکست دیگران هرگز باعث برنده شدن شما نخواهد شد.
برخی از مردم دیگران را تحقیر می کنند تا خود را بالا ببرند، اما حتی اگر تصمیم بگیرید که در این راه اشتباه بروید، هیچ سودی برای شما نخواهد داشت. چرا برای خودتان دشمن تراشی می کنید در حالی که می توانید ارتباطات دوستانه داشته باشید؟
در پایان، شما همچنان در همان جایی خواهید بود که قبلا در آن بودید. پس صرفا بقیه رو فراموش کنید.
این مربوط به شماست، اما خودتان را هم به زمین نزنید. مهم است که به یاد داشته باشید که بین فشار آوردن به خود و تنبیه کردن خود تفاوت وجود دارد.
۴. کمبودهای خود را بپذیرید
اگر می خواهید رشد کنید، باید از یادگیری شروع کنید و همه بخش های خودتان را بپذیرید. برای حل این مشکل، مشکلی را نادیده نمی گیرید. شاید بسیاری از ما در یک مرحله تلاش کردیم، اما به این نتیجه رسیدیم که این روش واقعا جواب نمی دهد.
کمبودها همیشه یک مشکل یا چیزی نیستند که ما لزوماً باید آن را حل کنیم؛ اما اگر به خودتان اجازه ندهید که در آینه خوب نگاه کنید و واقعا خودتان را با نقاط قوت و ضعف آشنا کنید، رشد کردن غیرممکن است.
اگر ما یک نقطه شروع نداشته باشیم، به سختی می توانیم ببینیم که در آینده تا چه حد پیشرفت کرده ایم و این نوع یادآوری ها هستند که اغلب به ما کمک می کنند تا به حرکت خود ادامه دهیم و در آینده به ما انگیزه دهند.
در عین حال، وقتی بفهمید چه کاری را خوب انجام نمی دهید، خیلی راحت تر می توانید ببینید که واقعا چه کاری را می توانید به خوبی انجام دهید.
و گاهی اوقات این عجیب بودن ماست که ما را کنار می گذارد. کریس ساکا یک بار در یک سخنرانی گفت:
«عجیب بودن دلیلی است که ما دوستانمان را ستایش می کنیم. عجیب بودن چیزی است که ما را با همکارانمان پیوند می دهد. عجیب بودن چیزی است که ما را متمایز می کند. خود عجیب و غریب خود باشید. در واقع، عجیب بودن ممکن است نهایت خوشبختی را برای شما بیابد.»
