چجوری سرطان پوست را تشخیص دهیم؟ + راه های جلوگیری و درمان

چجوری سرطان پوست را تشخیص دهیم؟ سرطان پوست سلول های پوست را دچار آسیب می کند و می تواند عوارض بسیار خطرناکی برای انسان داشته باشد. اگر شما با علائم این نوع سرطان آشنایی پیدا کنید مطمئنا راحت تر و سریعتر می توانید برای درمان آن اقدام کنید. البته راه های پیشگیری متعددی هم برای سرطان پوست وجود دارد که همه این موارد را در این مطلب از سایت چجوری بررسی خواهیم کرد.

 

سرطان پوست چیست؟

سرطان، بیماری است که در آن سلول‌های بدن به صورت غیر طبیعی رشد می‌کنند. زمانی که سرطان در پوست ایجاد می‌شود، به آن سرطان پوست می‌گویند. سرطان پوست معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که DNA سلول‌های پوست دچار آسیب شده باشند و بدون کنترل، رشد و تکثیر شوند.

آسیب به DNA می‌تواند به دلیل نوع پوست، ژنتیک و بسیاری از عوامل دیگر باشد. بسیاری از سرطان‌های پوست زمانی اتفاق می‌افتند که پوست بیش از حد در معرض اشعه‌های خورشید قرار می‌گیرد. این بیماری ممکن است به صورت ضایعه، زخم التیام نیافته، برآمدگی یا نقطه تیره روی سطح پوست ظاهر شود.

 

میزان شیوع سرطان پوست چقدر است؟

این سرطان یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در سراسر جهان است. تعداد دقیق افراد مبتلا به سرطان پوست مشخص نیست. هرساله بسیاری از افراد مبتلا به سرطان سلول‌های پایه یا سلول‌های سنگ‌فرشی تشخیص داده می‌شوند. اما این سرطان‌ها در مرکز ثبت سرطان به ثبت نمی‌رسد.

شایع‌ترین شکل سرطان پوست، کارسینوم سلول بازال است. اما کشنده‌ترین نوع سرطان، ملانوما تهاجمی است. زنان بیشتر از مردان در خطر ابتلا به ملانوما قرار دارند.

 

سرطان پوست در کدام قسمت های بدن ایجاد می شود؟

همان‌طور که گفتیم سرطان پوست عمدتاً در قسمت‌هایی از پوست که در معرض آفتاب قرار دارد، ظاهر می‌شود. سلول‌های سرطانی از جمله در پوست سر، صورت، لب‌ها، گوش، گردن، سینه، بازوها و دست‌ها ایجاد می‌شوند. در مواقعی این تومورها می‌توانند در کف دست، زیر ناخن پا و دست و ناحیه تناسلی به وجود بیایند.

افراد با هر رنگ پوستی می‌توانند به این بیماری مبتلا شوند. اما افراد با رنگ پوست تیره‌تر بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌گیرند.

 

مراقب علائم باشید، از جمله:

ضایعات پوستی: یک خال جدید، رشد غیرمعمول، برآمدگی، لکه زخم، پوسته پوسته یا لکه تیره که ایجاد شده و از بین نمی رود.

عدم تقارن: دو نیمه ضایعه یا خال یکسان نیستند.

حاشیه: ضایعات دارای لبه های ناهموار هستند.

رنگ: لکه پوستی با رنگ غیرمعمولی مانند سفید، صورتی، سیاه، آبی یا قرمز.

قطر: لکه بزرگتر از یک چهارم اینچ

تغییرات پیوسته: می توانید تشخیص دهید که خال در حال تغییر اندازه، رنگ یا شکل است.

• سابقه خانوادگی سرطان پوست دارید.
• در معرض مواد خاصی مانند ترکیبات آرسنیک، رادیوم یا کئروزوت قرار می گیرید.
• در معرض تابش قرار می گیرید، به عنوان مثال در طی درمان های خاص آکنه یا اگزما.
• قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش خورشید، لامپ های برنزه، اطاقک های برنزه کردن ، یا منابع دیگر.
• در آب و هوای آفتابی، گرم یا در ارتفاع زیاد زندگی می کنید.
• مرتباً در فضای باز کار می کنید.
• سابقه آفتاب سوختگی شدید.
• خال های متعدد، بزرگ یا نامنظم دارید.
• پوستی کم رنگ یا کک و مک دارید.
• پوستی دارید که به راحتی آفتاب سوختگی می شود یا برنزه نمی شود.
• موهای بور یا قرمز طبیعی داشته باشند.
• چشمان آبی یا سبز دارید.
• دارای رشد پوستی پیش سرطانی هستید.
• دارای سیستم ایمنی ضعیف، به عنوان مثال HIV هستید.
• پیوند اعضا انجام داده اید و از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می کنید.

 

چجوری انواع سرطان پوست را تشخیص دهیم؟

سرطان پوست یکی از شایعترین انواع سرطان در آمریکاست، این سرطان زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌هایی که لایه‌ی پوست را تشکیل می‌دهند، به صورت کنترل نشده‌ای رشد می‌کنند و به سرعت تقسیم می‌شوند.

سرطان پوست را به سه نوع اصلی تقسیم می‌کنند:

• کارسینوم یا سرطان سلول پایه‌ای پوست
• کارسینوم یا سرطان سنگفرشی پوست
• ملانوما

 

ملانوما

سرطان ملانوما (Melanoma) خطرناکترین و کشنده‌ترین نوع سرطان پوست است. این نوع سرطان به شکل‌های مختلفی روی بدن ظاهر می‌شود. این سرطان معمولاً مانند یک زخم یا برآمدگی قهوه‌ای رنگ است.

ملانوما شبیه یک خال معمولی است اما در بیشتر موارد ظاهری غیر معمولی دارد. نشانه های زیر ممکن است بیانگر سرطانی شدن خال باشند. پس، به این موارد حساس باشید:

• نامتقارن بودن خال؛ قسمتی از خال یا نشانه‌های مادرزادی با دیگر بخش‌های آن تقارن نداشته باشد.
• اگر لبه‌ها و مرزهای خال نامنظم، ناصاف، فرو رفته یا محو باشد.
• ناهماهنگی رنگ خال در قسمت‌های مختلف آن؛ خال در برخی قسمت‌ها سیاه و قهوه‌ای باشد یا تکه‌های صورتی، قرمز، سفید یا آبی داشته باشد.
• اگر اندازه‌ی خال بزرگتر از 6 میلی متر باشد؛ تقریباً اندازه‌ی پاک کن تهِ مداد، گرچه ممکن است ملانوما گاهی کوچکتر از این باشد.
• اگر اندازه، شکل و رنگ خال یا لکه تغییر کند.

سرطان‌های سلول پایه‌ای و سنگفرشی پوست از ملانوما شایع‌ترند. اما، معمولاً بیشتر به درمان جواب می‌دهند.

 

سرطان سلول‌ پایه‌ای

سرطان سلول‌ پایه‌ای بیشتر در قسمت‌هایی از پوست ایجاد می‌شود که در معرض مستقیم نور خورشید است، مثل صورت، سر و گردن. البته این نشانه های سرطان پوست ممکن است در هر جایی از بدن ظاهر شوند.

برای پیدا کردن و تشخیص سرطان سلول‌ پایه‌ای دنبال علائم زیر باشید:

• نواحی صاف، سفت، رنگ پریده یا زرد مشابه جای زخم (اسکار)
• تکه‌های برجسته قرمز رنگ که گاه با خارش همراه است.
• برآمدگی‌های کوچک صورتی-قرمز، شفاف، براق و مرواریدی، که ممکن است قسمت‌هایی از آن آبی، قهوه ای یا سیاه باشد.
• تومورهای صورتی با لبه‌های برجسته و ناحیه فرو رفته در مرکز آن، که ممکن است رگ‌ها به طور غیر طبیعی (مانند پره‌های چرخ) در آن پخش شده باشند.
• زخم‌های بازی که گاه با چرک و عفونت همراه‌اند یا لایه سختی روی آن‌ها شکل‌ می‌گیرد، این زخم‌ها بهبود نمی‌یابند یا پس از بهبود، دوباره باز می‌گردند.

 

سرطان سلول سنگفرشی

سرطان یا کارسینومای سلول سنگفرشی، نیز معمولاً در قسمت‌هایی که نور خورشید بیشتر به آن‌ها می‌تابد، ایجاد می‌شود مانند صورت، گوش، گردن، لب‌ و دست. اما، این سرطان نیز ممکن است در هر جای دیگری رشد یابد.

برای تشخیص سرطان سلول سنگفرشی پوست، دنبال علائم زیر باشید:

1. تکه‌های سفت یا پوسته پوسته شده‌ قرمز رنگ که ضخیم شده‌اند یا خونریزی دارند.
2. توده‌ها و نواحی برجسته‌ای که گاهی در مرکزشان فرو رفتگی دارند.
3. توده‌های شبیه زگیل

 

با مشاهده چه علائمی از سرطان پوست به پزشک مراجعه کنیم؟

همه‌ نشانه های سرطان پوست به شکل موارد گفته شده نیستند و لازم نیست همه این موارد را به خاطر بسپارید. فقط، اگر متوجه هر یک از علائم زیر شدید، به متخصص پوست مراجعه کنید:

1. ایجاد هر گونه خال یا لکه جدید
2. لک یا خال‌هایی که شبیه بقیه لک و خال‌های بدنتان نیستند.
3. زخم‌هایی که درمان نمی‌شوند یا پس از درمان باز می‌گردند.
4. قرمزی و تورم حاشیه‌های خال و اطراف آن
5. پخش شدن رنگ خال در اطراف پوست آن
6. خارش، درد، حساس شدن و تحریک پذیری زیاد
7. رشد گنبدی شکل
8. ایجاد تکه‌هایی روی پوست که پوسته پوسته می‌شوند.
9. خطوط و رگه‌های قهوه‌ای یا مشکی زیر ناخن
10. ایجاد تغییرات در سطح خال شامل: ترشح عفونت، پوسته پوسته شدن، خونریزی یا ظاهر توده‌ای و ایجاد برآمدگی

 

راه‌های پیشگیری از سرطان پوست

در بیشتر موارد، سرطان پوست قابل پیشگیری است. بهترین راه برای محافظت از خود این است که از نور زیاد خورشید و آفتاب سوختگی خودداری شود. اشعه ماوراء بنفش (UV) خورشید به پوست آسیب می‌رساند و با گذشت زمان ممکن است منجر به سرطان شود.

راه‌های محافظت در برابر سرطان پوست عبارتند از:

• در تمام طول سال از ضد آفتاب استفاده کنید. اگر چه کرم‌های ضد آفتاب نمی‌توانند تمام اشعه‌های مضر فرابنفش، به خصوص اشعه‌هایی که منجر به ملانوم می‌شود را فیلتر کنند، اما آن‌ها نقش مهمی در حفاظت از پوست در برابر آفتاب ایفا می‌کنند. حتی در روزهای ابری از کرم ضد آفتاب با SPF حداقل 30 استفاده کنید. 30 دقیقه قبل از بیرون رفتن، کرم ضد آفتاب زده و برای تمام نقاط پوستی که در معرض آفتاب هستند از جمله لب‌ها، نوک گوش‌ها و پشت دست‌ها و گردن‌تان استفاده کنید و یادتان باشد که هر دو ساعت یک بار (اگر در حال شنا هستید یا عرق می‌کنید، به دفعات بیشتری نیاز است) آن را تمدید کنید.
• برای محافظت از صورت و گوش از کلاه‌هایی با لبه‌های پهن استفاده کنید.
• برای محافظت از بازوها و پاهای خود، پیراهن و شلوار آستین بلند بپوشید. برای محافظت بیشتر به دنبال لباس‌هایی باشید که دارای برچسب فاکتور محافظت در برابر اشعه ماوراء بنفش هستند.
• از عینک آفتابی استفاده کنید. به دنبال عینک‌هایی باشید که در برابر اشعه‌های UV-B و هم UV-A از چشم محافظت می‌کنند.
• از بالم لب با ضد آفتاب استفاده کنید.
• از ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر از آفتاب دوری کنید.
• از سولاریوم خودداری کنید. چراغ‌های استفاده شده در تخت‌های برنزه کننده، اشعه ماوراء بنفش ساطع می‌کنند و می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهند. اگر می‌خواهید ظاهری برنزه داشته باشید، از اسپری برنزه کننده استفاده کنید.
• مراقب داروهای حساس کننده پوست در برابر آفتاب باشید. برخی از داروهای رایج با نسخه و بدون نسخه، از جمله آنتی بیوتیک‌ها، می‌توانند پوست را نسبت به نور خورشید حساس‌تر کنند. از پزشک یا داروساز در مورد عوارض جانبی هر دارویی که مصرف می‌کنید سوال کنید. اگر این داروها حساسیت شما به نور خورشید را افزایش می‌دهند، برای محافظت از پوست خود اقدامات احتیاطی بیشتری را انجام دهید.
• پوست خود را از لحاظ هرگونه ایجاد ضایعه یا تغییر در خال‌های موجود، کک و مک، برآمدگی‌ها و خال‌های مادرزادی بررسی کنید. فراموش نکنید که با استفاده از آینه، پوست سر، گوش‌ها، کف دست‌ها، کف پاها، بین انگشتان پا، ناحیه تناسلی و بین باسن را چک کنید و حتی برای کمک به شناسایی تغییرات، از پوست خود در طول زمان عکس بگیرید. در صورت مشاهده هر گونه تغییر در خال یا سایر لکه‌های پوستی به متخصص پوست مراجعه کنید.
• رژیم غذایی می‌تواند در حفظ سلامت پوست نقش داشته باشد. چندین ماده مغذی، به ویژه آنتی‌اکسیدان موجود در غذا می‌تواند در پیشگیری از این سرطان کمک کند. بدن ما نمی‌تواند آنتی‌اکسیدان‌ها را تولید کند پس بهترین راه برای دریافت آن استفاده از مواد مغذی از جمله ویتامین‌های C ،D ،E، امگا 3، سلنیوم و زینک است. این مواد مغذی را می‌توان در غذاهایی مانند: غذاهای دریایی، گوشت قرمز، هویج، بروکلی، اسفناج و… یافت.

 

تعذیه مناسب برای پیشگیری و درمان سرطان پوست

سرطان پوست شایع‌ترین نوع سرطان است. حذف غذاهایی که باعث التهاب در بدن شما می‌شوند، یک ابزار عالی نه تنها برای سالم ماندن، بلکه برای کمک به پیشگیری از بیماری‌هایی مانند سرطان است.

مطالعه الگوهای رژیم غذایی 1360 استرالیایی نشان داد که افرادی که رژیم غذایی سرشار از گوشت و چربی مصرف می‌کردند در معرض خطر ابتلا به سرطان سنگفرشی (SCC) قرار داشتند.

به همین دلیل اگر از نظر ژنتیکی در معرض این بیماری قرار دارید یا به مدت طولانی زیر نور خورشید قرار می‌گیرید، به شما توصیه می‌کنیم مواد غذایی زیر را در برنامه غذایی روزانه خود قرار دهید:

• جو دو سر
• ماست
• قهوه
• اسفناج
• گوجه
• آجیل
• هویج
• چای سبز
• ماهی سالمون
• زردچوبه
• کلم بروکلی
• شکلات کاکائویی تلخ
• مرکبات
• تخمه آفتاب‌گردان
• هندوانه
• گوشت مرغ
• کدوحلوایی
• انبه
• سیب‌ زمینی شیرین

 

بهترین روش درمان سرطان پوست کدام است؟

اولین سؤال افراد پس از تشخیص بیماری این است که آیا سرطان پوست درمان دارد؟ گزینه‌های درمانی زیادی برای این بیماری وجود دارد. معمولاً بیوپسی اولیه پوست کافی بوده و نیازی به درمان‌های بیشتر نیست. اما اگر به درمان اضافی نیاز باشد، پزشک از گزینه‌های زیر استفاده می‌کند:

• درمان سرطان پوست به روش انجماد یا فریز: ممکن است پزشک کراتوزهای اکتنیک و برخی سرطان‌های کوچک و اولیه پوست را با انجماد از طریق نیتروژن مایع از بین ببرد. بافت مرده پس از انجماد حذف می‌شود.

• برش از طریق جراحی: این روش برای هر نوع سرطان مناسب است. پزشک بافت سرطانی و حاشیه اطراف پوست سالم را برش می‌دهد. در برخی مواقع برش گسترده‌تر بوده و پوست اطراف تومور هم برداشته می‌شود.

• جراحی موس: در مواقعی که سرطان بزرگ و عودکننده باشد یا سخت‌تر درمان شود، جراحی موس کاربرد دارد. این جراحی بیشتر برای ازبین‌بردن کارسینوم سلول‌های پایه و سنگ‌فرشی استفاده می‌شود. در قسمت‌هایی که باید تا حد ممکن از پوست محافظت شود، مانند روی بینی، این روش توصیه می‌شود. در طی این جراحی پزشک پوست را لایه به لایه برمی‌دارد و هر لایه را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند. این عمل تا زمانی که هیچ سلول غیرطبیعی باقی نماند، ادامه دارد.

• کورتاژ و الکترودیکاسیون یا کرایوتراپی: پزشک پس از برداشتن توده، لایه‌های سلول سرطانی را با استفاده از دستگاهی با تیغه دایره‌ای (کورت) می‌تراشد. سوزن الکتریکی سلول‌های سرطانی باقی‌مانده را از بین می‌برد. در یکی از تکنیک‌های این روش می‌توان از نیتروژن مایع برای منجمد کردن ناحیه تحت درمان استفاده کرد.

 

درمان سرطان پوست پیشرفته چگونه است؟

در شرایطی که سرطان پیشرفت کرده و به بافت‌های مجاور منتقل شده باشد، باید از روش‌های دیگری برای مهار سرطان استفاده کرد. معمولاً در این مرحله درمان‌های زیر استفاده می‌شود.

 

۱. پرتو درمانی

در پرتو درمانی از پرتوهای انرژی پرقدرت مانند اشعه ایکس برای ازبین‌بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. زمانی که نتوان در طول جراحی سلول‌های سرطانی را به طور کامل از بین برد، پرتودرمانی گزینه بعدی است.

پرتو درمانی یک روش درمانی سیستمیک سلول‌های سرطانی است که در آن همه‌ی بدن تحت تاثیر قرار می‌گیرد. با این پرتوهای پرانرژی و پر قدرت، ساختار سلول‌های سرطانی از بین می‌رود و نمی‌توانند به رشد و تکثیر خود ادامه بدهند.

زمانی که از این روش استفاده می‌شود، بیمار به عوارض جانبی متنوع و نستبا شدیدی هم دچار می‌شود که برای آنها باید آماده باشد و آموزش‌های لازم به بیمار داد خواهد شد. زمان تشخیص بیماری و مرحله‌ی پیشرفت سرطان در تعیین روش‌های درمانی موثر است.

 

۲. شیمی‌ درمانی

در شیمی‌ درمانی از داروها برای ازبین‌بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. در مراحل اولیه سرطان که محدود به لایه‌های بالایی پوست است، کرم‌ها یا لوسیون‌های حاوی عوامل ضدسرطان مستقیماً روی پوست قرار می‌گیرند. اما زمانی که سرطان به سایر قسمت‌های بدن گسترش‌یافته باشد، از شیمی‌درمانی سیستمیک استفاده می‌شود.

شیمی درمانی از درمان‌های تهاجمی است و به کار بردن آن برای بیمار سرطانی باعث ایجاد و بروز علائمی می‌شود که می‌توانند ناتوان کننده باشند. برای همین، وجود حمایت اطرافیان و روحیه‌ی قوی خود بیمار می‌تواند در اثربخشی آن موثر باشد.

 

۳. درمان فوتودینامیک

این درمان ترکیبی از نور لیزر و داروهایی است که سلول‌های سرطانی را به نور حساس می‌کنند. درمان فوتودینامیک یا PDT از داروهایی استفاده می‌شود که سلول‌های سرطانی را به نور حساس می‌کنند و سپس با نور خاصی که به آنها تابانیده می‌شود، ساختار سلول‌های سرطانی از بین می‌رود. این درمان برای سرطان‌های خاصی استفاده می‌شود، سرطان پوست و چشم از انواع آن هستند.

درمان فوتودینامیک اگر به درستی استفاده شود، می‌تواند بدون عوارض بلندمدت، به درمان سرطان بپردازد. همچنین از جراحی کم تهاجم‌تر است و مدت زمانی که برای انجام جلسه‌ی درمانی طول می‌کشد، کوتاه است. برخلاف پرتو درمانی از این درمان می‌توان تعداد دفعات زیادی استفاده کرد و آن را بر روی یک بخش مشخص از نظر محل تابش، به کار برد.

 

۴. درمان بیولوژیکی سرطان پوست

در این روش از سیستم ایمنی بدن برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. در این روش سیستم ایمنی بدن تحریک می‌شود تا توانایی آن برای از بین بردن سلول‌های سرطانی بازیابی شود. بیوتراپی و ایمونوتراپی از نام‌های دیگر این درمان هستند. یکی از مثال‌هایی که می‌توان برای این درمان نام برد، استفاده از سلول‌های لنفوسیت ‌T و انتقال آنها به بدن بیمار است. گاهی نیز از برخی از واکسن‌ها برای درمان بیولوژیکی استفاده می‌شود.

 

کلام آخر

در این مقاله به بررسی سرطان پوست انواع آن علائم علت روش‌ های درمان پرداختیم لازم به ذکر است مردان نسبت به زنان بیشتر در معرض این نوع سرطان قرار دارند به عنوان مثال مردان بالای ۵۰ سال از نظر آماری دو برابر زنان در معرض ابتلا به ملانوما و مرگ ناشی از آن قرار می‌ گیرند.